kilka spojrzeń

w Iranie nie ma żadnej prywatnej telewizji! A istniejące stacje mają bardzo ostry system cenzury. W przypadku sportu kobiet transmitowane są jedynie te, w których kobiety są odpowiednio ubrane, np. taekwondo, karate, czy strzelanie. Dlatego nie ma choćby siatkówki kobiet w irańskiej telewizji. Od jakiegoś czasu mamy ligę kobiet, ale nie jest ona transmitowana.
Nawet w przypadku meczów mężczyzn jest około 6-7 sekundowe opóźnienie. Dlaczego? Bo ktoś musi wcześniej obejrzeć to, co zobaczy widz przed telewizorem “na żywo”. Zazwyczaj nagrywane są powtórki z wcześniejszych akcji, żeby szybko pokazać je, na wypadek gdyby na ekranie miało pojawić się coś nieodpowiedniego.Zawsze przyprawia nas to o bóle głowy, kiedy jakiś mecz w siatkówkę organizują na przykład Polacy. W tle zwykle pojawiają się tańczące dziewczyny. Oglądający to cenzor czasami wycina trwającą akcję w jej trakcie, co jest okropne w odbiorze. Proszę sobie wyobrazić takie oglądanie meczu – trwa akcja, ktoś wyskakuje do ataku i w tym momencie widzimy powtórkę sytuacji sprzed 10 minut.Większość ludzi niemal wcale nie ogląda irańskiej telewizji. Chociaż telewizja satelitarna jest zabroniona, niemal wszyscy z niej korzystają. Ale pomimo tego, oglądanie rozgrywek sportowych często możliwe jest jedynie na rodzimych kanałach.

Osobiście oglądam większość meczów przez internet. Oczywiście ze względu na sytuację, o której mówiłem wcześniej, która jest jak tortura. Sądzę, że to się zdarza zwykle podczas meczów w Polsce i Włoszech. W innych krajach raczej kamera nie pokazuje tak dużo tła i nie obcinają nam tylu akcji.

Rząd nakazał wstrzymanie lotów z Chin, ale jedna z irańskich linii lotniczych – Mahan Air – nadal umożliwiała loty stamtąd. Twierdząc, że miało to na celu sprowadzenie irańskich studentów, ale udrażnianie rur milanówek raczej po prostu nie chcieli się podporządkować. Osobiście uważam, że wirus pojawił się u nas na długo przed wstrzymaniem lotów.

Loty z innych krajów były możliwe? To długi temat. Odróżniłbym dwie kwestie. Pierwsza dotyczy internetu. Zablokowana jest u nas część portali społecznościowych – jak choćby Facebook, Twitter, czy nawet Youtube.

Niedawne wybory parlamentarne wygrali ekstremiści, tak zwyczajnie jest przy niskiej frekwencji głosujących. A ludzie tutaj najczęściej bojkotują wybory, i to z powodów niezwiązanych akurat z koronawirusem. Dlatego tym razem, zwłaszcza wobec epidemii, mieliśmy najniższą frekwencję w historii Islamskiej Republiki.

Teraz, z nowo wybranego rządu słychać głosy o chęci zablokowania również Instagrama, który jest obecnie u nas bardzo popularny. Zablokowane jest też wiele stron internetowych. Ale pomimo tego, muszę powiedzieć, że ludzie wiedzą jak sobie z tymi blokadami poradzić. Nawet moja 15-letnia siostrzenica zna sposób na dotarcie do dowolnej strony internetowej.

Tak, Iran w żadnym momencie nie zamknął granic. Ani dla lotów, ani nawet dla krajów sąsiadujących! Jedynie na krótko uniemożliwiono przekroczenie granicy z Afganistanem, ale wydaje mi się, że nie jest już ona zamknięta. I tak większość osób z tego kraju dostaje się do nas nielegalnie.

Wiele osób z Chin przybyło pośrednio, z przesiadkami w innych krajach. Nie zwracano na to uwagi. Jak wspominałem – zakazano jedynie bezpośrednich lotów.

Nie wróży to dobrze.

Nie nakazano nam pozostania w domach. Irański reżim początkowo nie docenił wirusa. Nawet wtedy, gdy kilka osób z władz zachorowało i zmarło. Dwóch członków nowego rządu zmarło jeszcze przed wejściem do parlamentu po wygranych wyborach, wspomnianych wcześniej.

Zamknięto szkoły i zakazano aktywności sportowych, ale nie przypominam sobie niczego więcej. W Iranie z okazji nowego roku i święta Nouruz (20 marca), które wtedy przypada, mamy dwa tygodnie wakacji. Dopiero wówczas obostrzenia były już większe.Trudno mi określić, czy to druga fala, czy wciąż trwa pierwsza, ale w istocie sytuacja znów się pogorszyła. Zachorowania dotykają kolejnych prowincji – tym razem już przygranicznych.

Ludzie bliżej centrum kraju funkcjonują bardziej “nowocześnie”, podczas gdy w miastach przygranicznych żyje się bardziej tradycyjnie. Nie rezygnuje się z tradycyjnych ceremonii. Można nawet usłyszeć historie o odbywających się tajnych weselach, gdzie zarażona jest połowa gości!

W siatkówce anulowano rozgrywki we wszystkich kategoriach wiekowych. Wprawdzie niektóre zespoły siatkarskie rozpoczęły przygotowania do nowego sezonu, ale nie jestem optymistą co do jego szybkiego startu.

Rząd wykorzystał to, że większość ludzi nie musiała pracować – zakazano podróżowania, zamknięto sklepy i niemal wszystko inne. Część z tych restrykcji obowiązywało jeszcze o kilka tygodni dłużej.

Mohsena poznałem dwa lata temu. Dowiedziałem się wtedy między innymi, że nazywanie Seyeda Mohammada Mousaviego po prostu Seyedem jest dziwne, a właśnie to “Seyed” widnieje na jego koszulkach meczowych. W Iranie to słowo oznacza coś w rodzaju tytułu szlacheckiego, jak angielskie “sir”. A myśląc o Sir Alexie Fergusonie nie mówi się przecież, że byłym trenerem Manchesteru United był “Sir”.
Irański środkowy niedawno widziany był w sądzie. Oficjalny powód tej wizyty nie jest znany, ale pojawiają się podejrzenia, że ma to związek z cenzurowaniem obywateli Iranu – były gracz Indykpolu AZS-u Olsztyn na swoim Instagramie dosadnie wyraził swoje negatywne emocje po tym, jak w styczniu Iran zestrzelił ukraiński samolot, po czym podjęto próbę zatuszowania sprawy. Wszystkie związane z tym posty zostały już usunięte z Instagrama siatkarza.Na niektórych stronach internetowych porównywano łączną liczbę zgonów z ostatniej zimy i z wcześniejszych pięciu lat. To pokazało, że w tym roku zmarło o około 6000 więcej osób niż w poprzednich latach. A oficjalne liczby mówią o około 1500 zgonach z powodu koronawirusa tej zimy.

To nie jest dowód, ale coś jednak mówi o realności przekazywanych liczb. Myślę, że różnica jest znacznie mniejsza w ostatnich trzech miesiącach, bo po prostu zaczęto robić więcej testów.

Jak w Iranie rozpoczęła się epidemia?

Po raz pierwszy usłyszeliśmy o niej na miesiąc przed irańskim nowym rokiem (20 marca przyp. red.). To było w lutym. Zaczęło się od potwierdzonych przypadków w mieście Kom. To święte miasto szyitów, miejsce ich pielgrzymek. Jedno z dwóch, oprócz Meszhedu, o specjalnym znaczeniu dla Iranu. Nawet panuje tam inne prawo.

I chociaż było to na kilka dni przed wyborami parlamentarnymi, nie odwołano ich. Jak się okazało później, to był błąd. Pomimo nacisków, miasta nie objęto kwarantanną. Wtedy jeszcze żaden kraj jej nie wprowadził. Osoby z ministerstwa zdrowia mówiły, że nie wierzą w kwarantannę – rozwiązanie stosowane wieki temu.